Tết đến xuân về là dịp mà gia đình nào cũng chuẩn bị nhiều loại thực phẩm để dự trữ, từ thực phẩm tươi sống cho đến các món ăn đã chế biến như bánh chưng, giò chả, canh, thịt kho… Tuy nhiên, việc bảo quản thực phẩm không đúng cách dễ khiến thức ăn bị hỏng, nhiễm khuẩn gây ngộ độc. Đặc biệt trong điều kiện thời tiết nồm ẩm như miền Bắc, nguy cơ này càng gia tăng. Vậy làm thế nào để bảo quản thực phẩm an toàn và đảm bảo giá trị dinh dưỡng? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những kiến thức thiết thực giúp bạn và gia đình đón Tết an toàn, khỏe mạnh.
Tại sao cần chú trọng bảo quản thực phẩm dịp Tết?
Tết là thời điểm các gia đình tích trữ lượng lớn thực phẩm nhằm phục vụ nhu cầu ăn uống trong nhiều ngày. Tuy nhiên, việc trữ đông và bảo quản sai cách có thể khiến thực phẩm nhanh hỏng, phát sinh nấm mốc hoặc vi khuẩn gây hại. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, thức ăn bị biến chất không chỉ mất giá trị dinh dưỡng mà còn tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ, người già và người có hệ miễn dịch yếu.
Đặc biệt, trong những ngày Tết, mọi người thường chia sẻ bữa ăn với nhau. Chỉ cần một loại thực phẩm bị nhiễm khuẩn cũng có thể ảnh hưởng đến nhiều người.
Nguyên tắc bảo quản thực phẩm chín
Đối với thực phẩm đã được nấu chín, cần chú trọng đến nhiệt độ và thời gian bảo quản để ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn.
- Thức ăn đã nấu chín nên ăn ngay trong ngày. Nếu không ăn ngay, hãy để nguội rồi bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, tránh để ngoài môi trường quá 2 giờ.
- Không cho thức ăn còn nóng vào ngay tủ lạnh vì sẽ làm nhiệt độ trong tủ tăng lên đột ngột, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và làm hư hỏng thực phẩm khác.
- Khi dùng lại thức ăn cũ, nhất định phải đun nóng tới nhiệt độ sôi để tiêu diệt các vi khuẩn tồn tại trong tủ lạnh.
- Dùng hộp có nắp đậy kín để chứa thực phẩm chín, đặt ở ngăn trên cùng của tủ lạnh, tách biệt hoàn toàn với đồ sống.
Thực phẩm chín cần được chia khẩu phần nhỏ và đựng hộp riêng biệt trước khi cho vào tủ lạnh
Cách bảo quản thực phẩm tươi sống
Thịt, cá, hải sản, rau củ quả… đều là các loại thực phẩm dễ hư hỏng nếu không bảo quản đúng.
Thịt và cá
- Sau khi mua về nên rửa sạch rồi chia thành từng phần đủ dùng cho mỗi bữa ăn. Bảo quản trong ngăn đông ở nhiệt độ -18°C.
- Tuyệt đối không lấy ra rã đông rồi cấp đông lại vì sẽ làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn do chuỗi lạnh bị gián đoạn.
- Khi rã đông, nên để thịt trong ngăn mát tủ lạnh qua đêm hoặc sử dụng lò vi sóng, tránh ngâm nước ở nhiệt độ thường.
Rau củ quả
- Với rau sống, nếu không sử dụng ngay, nên nhặt bỏ lá úa, phần hư hỏng rồi bảo quản bằng cách:
- Nếu không có tủ lạnh: để nơi thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp.
- Nếu có tủ lạnh: rửa sạch, để ráo nước, cho vào túi nylon bọc kín và đặt trong ngăn mát ở mức nhiệt 5°C.
- Trái cây như táo, cam, bưởi… nên rửa nhẹ, lau khô, cất trong túi lưới hoặc hộp thoáng khí, hạn chế để trái cây bị đè dập sẽ dễ sinh mốc.
Rau và trái cây nên được bảo quản riêng biệt, bọc kín khi cất trong tủ lạnh
Những sai lầm phổ biến khi bảo quản thực phẩm ngày Tết
Trong quá trình bảo quản thực phẩm, nhiều người mắc những sai lầm tưởng chừng vô hại nhưng lại ảnh hưởng lớn tới chất lượng đồ ăn và sức khỏe:
- Để thực phẩm sống và chín lẫn lộn trong cùng một ngăn hoặc hộp, dễ gây nhiễm chéo vi khuẩn.
- Nhồi nhét thực phẩm quá nhiều trong tủ lạnh làm khí lạnh không lưu thông đều, dẫn đến các điểm nóng khiến một số vùng bị cấp lạnh kém.
- Tái sử dụng dầu, mỡ đã chiên nấu nhiều lần. Dầu mỡ cũ sau khi nguội có thể sinh ra các chất độc như aldehyde, acrolein gây hại cho gan và hệ tiêu hóa.
- Sử dụng hộp hoặc túi đựng kém chất lượng, không đảm bảo an toàn thực phẩm, có thể thôi nhiễm hóa chất vào thức ăn.
Cách phòng tránh ngộ độc thực phẩm hiệu quả
Ngộ độc thực phẩm là tình trạng tiêu hóa bị rối loạn do ăn phải thực phẩm chứa độc tố, vi khuẩn hoặc kim loại nặng. Để phòng tránh, bạn cần chú ý:
- Luôn nấu chín kỹ thực phẩm trước khi ăn, đặc biệt với thịt, cá, trứng.
- Rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi chế biến, ăn uống hoặc sau khi đi vệ sinh.
- Không để thức ăn đã nấu ở nhiệt độ bên ngoài quá 2 giờ.
- Sử dụng thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, kiểm tra hạn sử dụng, bao bì có dấu hiệu móp, rách, nổi mùi lạ không nên sử dụng.
- Cần có dụng cụ chế biến riêng biệt cho đồ sống và đồ chín (dao, thớt…).
- Hạn chế sử dụng thực phẩm để lâu ngày hoặc có dấu hiệu ôi thiu, kể cả khi đun lại nhiệt độ cao.
Dấu hiệu cảnh báo ngộ độc thực phẩm và cách xử lý
Người bị ngộ độc thực phẩm thường xuất hiện triệu chứng chỉ sau vài phút đến vài giờ khi ăn phải thức ăn bị nhiễm:
- Buồn nôn, nôn ói, đau bụng âm ỉ hoặc dữ dội
- Tiêu chảy nhiều lần trong ngày, phân lỏng hoặc có máu
- Sốt nhẹ hoặc sốt cao (>38°C), cơ thể mệt mỏi
- Trường hợp nguy hiểm có thể bị mất nước nghiêm trọng hoặc co giật
Khi có các biểu hiện trên, điều quan trọng là:
- Ngưng sử dụng loại thực phẩm nghi ngờ
- Cho người bệnh uống nước oresol để bù điện giải, giữ đủ lượng nước
- Không tự ý dùng thuốc cầm tiêu chảy hoặc kháng sinh
- Đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và hỗ trợ kịp thời
Những lưu ý đặc biệt khi bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh
- Nhiệt độ tủ lạnh nên duy trì ở ngăn mát 4-5°C và ngăn đông -18°C để đảm bảo không gian an toàn cho thực phẩm.
- Tủ lạnh nên được vệ sinh định kỳ 1–2 lần/tháng, tránh tích tụ vi khuẩn.
- Sắp xếp thực phẩm khoa học:
- Thực phẩm ăn ngay (như giò chả, đồ nguội) để trên cùng
- Thực phẩm đã nấu chín để ở giữa
- Thực phẩm tươi sống để ở ngăn dưới hoặc ngăn đông
- Luôn đậy nắp kín các hộp đựng, gói kín bằng màng bọc thực phẩm hoặc túi zip
Tổng kết
Bảo quản thực phẩm đúng cách trong dịp Tết không chỉ giúp giữ nguyên hương vị và giá trị dinh dưỡng mà còn là yếu tố then chốt đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, giảm thiểu nguy cơ ngộ độc cho cả gia đình. Bằng việc tuân theo các nguyên tắc vệ sinh và cách dự trữ khoa học, bạn hoàn toàn có thể yên tâm thưởng thức những bữa ăn ngon miệng và an toàn bên người thân. Đừng quên truy cập website Chaluahailua.vn để cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích về thực phẩm và dinh dưỡng nhé!
